1. Proxmox VE 9.1 Nedir, Neden Önemli?

9.1, Proxmox VE 9 serisinin ilk ara sürümü ve 9.0 ile gelen büyük değişiklikleri olgunlaştıran, hataları gideren
ve yeni yetenekler ekleyen bir güncelleme olarak konumlanıyor. Özellikle üretim ortamında çalışan
kümeler için “9.0 + tüm düzeltmeler ve refinements” gibi düşünebilirsiniz.

Bu sürümle birlikte:

• Debian 13.2 “Trixie” tabanına geçiliyor.
• Linux 6.17.2 çekirdeği varsayılan hale geliyor.
• QEMU 10.1.2, LXC 6.0.5, ZFS 2.3.4, Ceph Squid 19.2.3 gibi çekirdek bileşenler
  güncel sürümleriyle entegre geliyor.
• OCI imajlarından LXC oluşturma, qcow2 içinde TPM state,
  nested virtualization için yeni vCPU flag ve gelişmiş SDN durumu raporlaması
  gibi fonksiyonel yenilikler ekleniyor.
• Yeni “Datacenter bulk actions” ekranı ile birden fazla VM/CT üzerinde toplu işlem yapma
  kolaylaşıyor.

2. Taban Sistem ve Çekirdek Güncellemeleri

Proxmox VE 9.1, Debian 13.2 “Trixie” üzerine inşa edilmiş durumda. Bu sayede hem kullanıcı alanı
paketleri hem de çekirdek sürücüleri güncel hale geliyor.

2.1. Debian 13.2 tabanı

Debian 13 serisi, daha güncel kütüphane ve araç zinciri (toolchain) ile geliyor. Öne çıkan avantajlar:

• Modern CPU’lar ve yeni nesil sunucu donanımlarına daha iyi destek.
• Güncel OpenSSL, systemd, libc ve çekirdek modülleri sayesinde daha yüksek güvenlik.
• Uzun dönemli destek süresi ile 9.x serisinin ömrü boyunca rahatlık.

2.2. Linux 6.17.2 çekirdeği

Varsayılan çekirdeğin 6.17.2 seviyesine çıkması; özellikle I/O, ağ (networking) ve sanallaştırma
tarafında hissedilir kazanımlar sağlıyor:

• Yeni nesil Intel ve AMD işlemciler için gelişmiş scheduler ve güç yönetimi.
• NVMe ve yüksek hızlı SSD’ler için iyileştirilmiş kuyruk yönetimi.
• SR-IOV, VFIO, IOMMU gibi sanallaştırma özelliklerinde daha oturmuş sürücüler.

3. QEMU, LXC, ZFS ve Ceph Tarafındaki Sürüm Atlama

Proxmox VE 9.1 yalnızca işletim sistemini değil, sanallaştırma ve depolama tarafındaki temel bileşenleri de
güncelliyor:

• QEMU 10.1.2 – VM performansı ve donanım uyumluluğu artıyor, yeni CPU tipleri ve
  cihaz emülasyonları destekleniyor.
• LXC 6.0.5 – Container yönetimi daha stabil, unprivileged ve nested senaryoları daha
  öngörülebilir hale geliyor.
• ZFS 2.3.4 – ZFS havuzlarında performans iyileştirmeleri ve hata düzeltmeleri.
• Ceph Squid 19.2.3 – Reef sonrası yeni stable sürüm; büyük ölçekli kümelerde daha iyi latency ve recovery davranışı.

Bu sürüm atlamaları tek başına devrimsel özellikler getirmese de; 9.1’i uzun süre sorunsuz kullanmak için
gereken altyapıyı oluşturuyor.

4. OCI İmajlarından LXC Container Oluşturma

9.1’in en dikkat çekici yeniliklerinden biri, OCI (Open Container Initiative) imajlarından direkt LXC
container oluşturabilme özelliği. Bu sayede klasik “template indir → LXC oluştur” akışına ek olarak,
Docker Hub veya benzeri registry’lerdeki OCI imajlarını kullanarak container deploy etmek mümkün hale geliyor.

4.1. Neden önemli?

• Uygulamaların büyük bölümü artık OCI imajları olarak paketleniyor.
• Var olan container ekosistemini Proxmox LXC tarafına daha kolay taşıyabilirsiniz.
• Homelab senaryolarında Docker yerine LXC kullanmak isteyenler için güçlü bir geçiş köprüsü sunuyor.

4.2. Örnek akış (yüksek seviyede)

Arayüz ve CLI tarafında detaylar kurulum notlarına göre değişebilse de tipik senaryo şu şekilde:

1. Bir OCI imajı seçilir (örneğin resmi bir Debian, Nginx vb.).
2. Proxmox üzerinden ilgili registry erişimi yapılandırılır.
3. Yeni LXC oluşturma sihirbazında “OCI Image” tipi seçilir.
4. Kaynak imaj, root disk boyutu, CPU/RAM, ağ ayarları belirlenir.
5. Container, seçilen OCI imajından provision edilerek çalıştırılır.

Böylece hem LXC’nin hafif yapısını, hem de OCI ekosisteminin zenginliğini aynı platformda kullanmak mümkün olur.

5. qcow2 İçinde TPM State Desteği

Güvenli önyükleme (Secure Boot), BitLocker, Windows 11 gibi modern yükleri çalıştırırken sık kullanılan
TPM (Trusted Platform Module) artık Proxmox tarafında daha pratik bir şekilde yönetilebiliyor.

9.1 ile birlikte, TPM’in NVRAM durumu qcow2 disk imajı içinde saklanabiliyor. Bu ne sağlar?

• TPM state için ekstra dosya takibiyle uğraşmak zorunda kalmazsınız.
• VM’i başka bir node’a taşıdığınızda, TPM durumu da diskle birlikte taşınır.
• Backup/restore senaryolarında disk imajı tek başına yeterli olur; TPM dosyası unutulsa bile sorun çıkma ihtimali azalır.

Özellikle uyumluluk gereksinimi olan Windows tabanlı kurumsal sistemler için bu iyileştirme oldukça kritik.

6. Nested Virtualization için Yeni vCPU Flag

9.1’de eklenen bir diğer yenilik, nested virtualization davranışını daha ince ayarlı yönetmeye yarayan
yeni bir vCPU flag’i.

Nested virtualization, yani bir VM içinde hypervisor çalıştırmak (örneğin Proxmox üzerinde çalışan bir
ESXi, Hyper-V, KVM ya da Docker/Kubernetes içeren başka bir hypervisor) bazı durumlarda:

• Performans kaybına,
• Güvenlik endişelerine,
• Hata ayıklamayı zorlaştıran karmaşık senaryolara yol açabiliyor.

Yeni eklenen vCPU flag’i sayesinde:

• Nested virtualization’ı sadece gerçekten ihtiyaç duyan VM’lerde açıp kapatabiliyorsunuz.
• Diğer VM’ler üzerinde gereksiz overhead oluşmuyor.
• Güvenlik politikalarına göre “bu cluster’da nested yalnızca şu tenant için açık kalsın” gibi kurallar
  koymak daha anlamlı hale geliyor.

7. SDN ve Ağ Tarafındaki Geliştirmeler

9.x serisiyle birlikte Proxmox VE, yerleşik bir SDN (Software Defined Network) yığınına
kavuşmuştu. 9.1’de bu altyapı daha da güçlendiriliyor.

7.1. Geliştirilmiş SDN durum raporlama ekranları

Yeni sürümde:

• SDN zone, vNet ve gateway’lerin sağlık durumu daha net gösteriliyor.
• Hata mesajları ve uyarılar, sorun tespitini kolaylaştıracak şekilde düzenlenmiş.
• Performans ve durum bilgileri toplu olarak izlenebiliyor.

7.2. Genel ağ iyileştirmeleri

Çekirdek tarafındaki güncellemeler sayesinde:

• Bonding ve LACP senaryolarında daha stabil link yönetimi.
• VLAN-aware bridge performansında iyileştirmeler.
• nftables tabanlı firewall kuralları için daha iyi ölçeklenebilirlik.

8. “Datacenter Bulk Actions” ile Toplu İşlemler

9.1 ile gelen dikkat çekici arayüz yeniliklerinden biri de Datacenter Bulk Actions
yeteneği. Özellikle çok sayıda VM/CT barındıran kümelerde yöneticilerin hayatını kolaylaştırmayı amaçlıyor.

Bu ekran üzerinden:

• Seçili birden fazla VM veya container üzerinde aynı anda başlatma, durdurma, yeniden başlatma
  gibi aksiyonlar alınabiliyor.
• Toplu backup veya belirli housekeeping işlemleri planlanabiliyor.
• Bakım pencerelerinde tek tek node/VM gezmeden çok daha hızlı aksiyon almak mümkün oluyor.

9. Depolama ve Backup Tarafındaki İyileştirmeler

9.1. ZFS 2.3.4 ile daha olgun bir ZFS deneyimi

ZFS, Proxmox ortamlarında hem sistem diski hem de VM/CT depolama katmanı olarak sıkça tercih ediliyor.
2.3.4 sürümü ile:

• Çeşitli edge-case hataları giderilmiş,
• Snapshot & clone operasyonlarının stabilitesi artırılmış,
• Scrub ve resilver süreçlerinde davranış iyileştirmeleri yapılmış durumda.

9.2. Ceph Squid 19.2.3 entegrasyonu

Ceph, dağıtık block ve obje depolama sağlayarak büyük Proxmox kümelerinde ortak depolama çözümü sunuyor.
9.1 ile birlikte Ceph Squid sürümü destekleniyor ve yeni kurulumlarda önerilen hedef sürüm
haline geliyor.

Ceph Reef’ten Squid’e geçiş, 8.4 → 9.1 güncellemesinin bir parçası olarak iki aşamada
öneriliyor (önce Ceph, sonra Proxmox upgrade).

9.3. Proxmox Backup Server ile entegrasyon

Proxmox Backup Server (PBS) tarafında sürüm numaraları değişmiş olsa da, Proxmox VE 9.1 ile entegrasyon daha da sıkılaşmış durumda:

• Deduplication ve incremental yedekler ile disk alanı tasarrufu.
• Backup job’ları için daha detaylı log ve hata raporlama.
• VM/CT restore sırasında daha akıcı bir sihirbaz deneyimi.

10. Proxmox VE 8.x / 9.0’dan 9.1’e Geçiş İpuçları

9.1’e geçmeden önce, özellikle üretim ortamları için planlama yapmak kritik. Resmi dokümantasyonda da tavsiye edildiği üzere:

10.1. Genel tavsiyeler

• Tüm cluster’ı kapsayan güncel ve test edilmiş yedekler alın.
• Cluster sağlığını (pvecm status, storage ve ağ durumları vb.) kontrol edin.
• Üçüncü parti storage veya özel kernel modülleri kullanıyorsanız uyumluluk notlarını inceleyin.

10.2. Proxmox VE 9.0 → 9.1 güncellemesi

9.0’dan 9.1’e geçiş görece basit; tek node üzerinde temel akış şu şekilde:

apt update
apt dist-upgrade
reboot

Arayüzden (GUI) de aynı işlem yapılabiliyor. Yine de her node’u sırayla güncellemek ve arada
cluster durumunu kontrol etmek iyi bir pratik olacaktır.

10.3. Proxmox VE 8.4 → 9.1 ve Ceph Reef → Squid

9.x’e geçişte Ceph kullanan ortamlar için izlenmesi gereken yol kısaca:

1. Önce Ceph kümesini Reef’ten Squid’e yükseltin.
2. Ceph kümesi tamamen sağlıklı hale geldiğinde Proxmox VE 8.4 → 9.1 yükseltmesini başlatın.
3. Her adım arasında cluster ve depolama sağlığını tekrar kontrol edin.

Böylece hem veri bütünlüğü korunur hem de olası downtime süreleri minimuma iner.

 Proxmox VE 9.1 Güncellemeye Değer mi?

Eğer:

• ZFS veya Ceph tabanlı bir depolama kullanıyorsanız,
• Yeni nesil CPU ve NVMe disklerle çalışan bir altyapınız varsa,
• SDN, nested virtualization veya güvenli boot/TPM gibi özelliklere ihtiyaç duyuyorsanız,
• 8.x’ten 9.x’e geçiş için “olgunlaşmış” bir sürüm bekliyorsanız,

Proxmox VE 9.1, sizin için güçlü bir hedef sürüm. Büyük yeniliklerden çok “detaylarda iyileştirme” felsefesiyle gelen bu sürüm; stabilite, yönetilebilirlik ve entegrasyon açısından 9 serisinin olgun noktası olmaya aday görünüyor.